Rodzina zmarłej 22-latki odkryła, kto dostał jej serce

Bliscy dziewczyny przeprowadzili śledztwo, z którego wyszło, że serce pojechało na Śląsk. To wystarczyło, by powiązać Justynę z Renatą.

Kariera
Renata niemal codziennie zostaje po godzinach. Pracuje w spółce Whitney&Pratt w Kaliszu. Idzie jej tak dobrze, że szkoda przerywać dobrą passę odpoczynkiem. Są pochwały i poczucie, że znów coś się udało, że tak smakuje sukces. Ma 33 lata i awansuje na główną księgową.

Na fali
Zaciąga się kolejnym papierosem i nagle czuje ostre szarpnięcie w prawej ręce. - Zabolało tak, jakby urwała mi się w nadgarstku.

Z niewładną ręką chodzi przez kilka dni, jest niezdolna do wykonywania nią jakichkolwiek ruchów. Szybko jednak pojawia się myśl, że przecież lewą też można pracować. Do lekarza idzie dopiero po kilku dniach. Tu okazuje się, że źródłem bólu jest zator tętniczy. Skrzep zostaje sprawnie usunięty, a Renia wraca do biura. I na nowo wpada w dawny rytm. Postanawia, że rzuci papierosy, choć w 1997 roku to nie jest łatwe, bo jeszcze można palić w pracy.

Pięć lat później łapie grypę. W łóżku zostaje tylko z gorączką ponad 40 stopni. Jak temperatura trochę spada, biegnie do biura, mimo że czuje się wciąż kiepsko. Historia powtarza się rok później.

W pracy jest na fali, czuje, że płynie. W domu - cisza, obojętność, mijanie się. Wraca zazwyczaj późno wieczorem, kiedy córki szykują się do snu. Nie ma czasu, by zapytać, jak minął im dzień w szkole. Jest też zbyt zmęczona i rozdrażniona, by pogadać z mężem. Dziewczyny, Joasia i Ania, przestają przychodzić do niej z problemami, ze wszystkim zwracają się do taty. - Zaczęliśmy sobie dawać święty spokój - wzdycha Renata.

Sygnały
Męczy się przy najdrobniejszym wysiłku. Gwałtownie przybiera na wadze, bo organizm zatrzymuje wodę. Spać może tylko w pozycji siedzącej. Rano budzi się coraz bardziej zmęczona. Nie ma apetytu, wszystko ją boli.
Mąż i córki nalegają, by poszła do lekarza. Bezskutecznie.
- Byłam wtedy niereformowalna - opowiada. - Ciągle był nieodpowiedni czas - a to koniec miesiąca, a to zamknięcie roku...

Ostatecznie przekonuje ją ból nie do zniesienia.

W 2004 roku, tuż przed Bożym Narodzeniem, trafia do Kliniki Kardiologii Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu, a tam prof. Andrzej Cieśliński wylewa na nią kubeł zimnej wody. - Pani stan zagraża życiu. Jeśli się pani nie położy natychmiast do szpitala i pani nie zdiagnozujemy, to może się to źle skończyć.

Renata zaczyna płakać, ale jednocześnie negocjuje. - Mam inną propozycję: skoro jest tak niedobrze, to chciałabym te święta spędzić w domu. Zaraz po nich stawię się w klinice.

Kiedy robią jej badania, okazuje się, że serce jest bardzo niewydolne.

Rozmowa z prof. dr hab. n. med. Jadwigą Nessler, kardiologiem: Z powodu niewydolności serca umiera około 60 tys. osób rocznie

Stymulator

Profesor Cieśliński wszywa Renacie rozrusznik. Niestety, działa tylko przez trzy tygodnie. Jedynym rozwiązaniem staje się przeszczep.

- Mimo swojego wieku, wykształcenia i doświadczenia kompletnie wtedy nie wiedziałam, z czym to się je - wspomina Renata. - Byłam przerażona.

Zostaje wpisana na pilną listę biorców. Niespełna miesiąc później leży w klinice przy ul. Długiej w Poznaniu. W dniu, kiedy jej starsza córka ma absolutorium. - Błagałam profesora, by pozwolił mi pójść na uroczystość, a on tylko patrzył ze spokojem i pobłażaniem. - Dziecko, gdzie ty się pchasz? A te pompy z lekami, a te monitory, defibrylator? Ty z tym wszystkim chcesz iść do auli?

Wieczorem dzwoni do niej koordynator ze Śląskiego Centrum Chorób Serca w Zabrzu i oznajmia: - Jest dawca.

- Gdyby mi wtedy powiedzieli: "Kobieto, jak teraz wybiegniesz ze szpitala, to będzie szybciej", tobym to zrobiła i nie czekała na samolot - śmieje się. Emocje nie opadają w helikopterze. Jest maleńki. Renia od razu zaczyna sobie wyobrażać, że na takiej małej przestrzeni trzeba ją będzie reanimować, i wydaje jej się to nie do wykonania. - Boże, proszę, tylko nie migotanie komór. Jak już dotrę na miejsce, to zrobię wszystko, żeby się udało - modli się.

Jak wojskowi po serca dla Zbigniewa Religi latali: do Szczecina, Moskwy i Berlina. Reportaż Dariusza Kortki i Judyty Watoły

Jest bosko
- Czy to się uda? - pyta nieśmiało doktora.
- Proszę pani, NFZ za nieudane operacje nie zwraca pieniędzy, więc nie mamy wyjścia - żartuje kardiochirurg dr Bronisław Czech. - I proszę się nie bać, nawet nie zdaje sobie pani sprawy, jak dobrze operuje się pozytywnie nastawioną osobę.

Transplantacja zaczyna się o 9.00, a kończy przed 19. Zajmuje się nią kilkunastoosobowy zespół. Z narkozy budzi się w środku nocy. - Bosko było - wspomina ten moment - bo mnie nic nie bolało.

W sali panuje półmrok, Renata leży pod respiratorem, od monitora bije światło. Ledwie otwiera oczy, czuje dotyk pielęgniarki. - Wszystko dobrze, pani Reniu - mówi miękkim głosem.

Cyborg

- Mamuś, jak ty fajnie wyglądasz, jak cyborg - młodsza córka Ania sili się na dowcip. Po przeszczepie Renata waży 47 kilogramów, prawie nie ma włosów (wypadły na skutek złego krążenia), z tętnicy szyjnej wystaje jej kilkanaście kraników. Widzi przerażenie starszej córki, ale i ona, i mąż trzymają fason.

Przyjeżdżają regularnie. Dziewczyny są na zmianę dwa razy w tygodniu, Piotr spędza z żoną weekendy. Cierpliwie znosi jej zgryźliwości - a to nie tak ułożona poduszka, a to zapomniał czegoś przywieźć.

Sąsiedzi

Po powrocie do domu w Zbiersku przez trzy miesiące unika skupisk ludzkich, bo każda infekcja jest dla niej niebezpieczna. Kiedy w końcu wychodzi z domu, dzieci pokazują ją sobie na ulicy. - Zobacz, to ta pani, co ma nowe serduszko. Sąsiad każe obsłużyć Renię w sklepie bez kolejki. Innym razem zagaduje ją starsza sąsiadka. - Gdyby mnie to spotkało, to ja bym się nie zgodziła - wypala tamta. - Jak w ogóle pani mogła się na to zgodzić? Jak pani może żyć z obcym sercem?

Renata czuje, że opadają z niej wszystkie siły. - Życzę pani, żeby nigdy nie musiała pani mieć takich wyborów, bo myślę, że zmieniłaby pani zdanie - odburkuje cicho.

- Wtedy jeszcze nie byłam gotowa na taką rozmowę - wyznaje. - Pogodzenie się z faktem, że żyje się tylko dlatego, że kto inny umarł, nie jest łatwe. Powtarzam sobie, że muszę tak żyć, żeby przeżyć

życie nie tylko za siebie, ale też za moją dawczynię.

Tadeusz Żytkiewicz z sercem od Religi żyje już 27 lat

Rower

Renata odpoczywa, cieszy się powrotem. Któregoś dnia dzwoni Jurek Górski - były mistrz świata w podwójnym triatlonie, a prywatnie mąż jej przyjaciółki.

- Powiedz mi, Reniu, jaki był pierwszy ruch, który musiałaś wykonywać po operacji? - zagaja.
- Przynieśli mi dwa pedały na drążku.
- Sama widzisz, jesteś skazana na rower!

Tak zaczęła się jedna z jej największych pasji. Od 2007 roku, w czerwcu, wraz z innymi osobami po przeszczepie, Renata wyrusza na rajd rowerowy z Zabrza do Krakowa. - Wiem, że nie mogę zmarnować daru, jaki dostałam - mówi.

Ciekawość, kto był dawcą, pojawia się zawsze. Po operacji Renata dowiaduje się tylko tyle, że jej serce pochodzi od młodej dziewczyny z Wybrzeża, która zginęła w wypadku. To jej wystarcza, więcej nie drąży.

Jednak niebawem dowie się znacznie więcej.

Szybko angażuje się w propagowanie wiedzy na temat przeszczepów. Działa w Stowarzyszeniu Transplantacji Serca w Zabrzu i w Fundacji Śląskiego Centrum Chorób Serca. W 2007 roku, po słynnej konferencji Zbigniewa Ziobry dotyczącej sprawy Mirosława Garlickiego, kardiochirurga oskarżonego m.in. o korupcję oraz zabójstwo pacjenta zmarłego po przeszczepieniu serca, liczba transplantacji spada o 30 procent. Renata i inne osoby po takich operacjach na stronie Przeszczep.pl zaczynają publikować swoje historie.

- Zgubiła mnie własna głupota - wzdycha. - Podałam tam za wiele szczegółów.

Justyna

Niespodziewanie w skrzynce odbiorczej maila fundacji znajduje wiadomość od wujka swojej dawczyni. Mężczyzna pisze, że po przeczytaniu historii Renaty przeprowadzili prywatne śledztwo, z którego wynika, że w tym czasie na Wybrzeżu było tylko jedno pobranie i że serce pojechało na Śląsk. Prosi jedynie o to, by napisała, czy przeszczep się powiódł i czy dobrze się czuje.

Renata nie wie, co robić. Popłoch miesza się z paraliżującym strachem. O tym, że dostała taką wiadomość, mężowi przyznaje się dopiero po kilku dniach. Piotr radzi, by ją skasowała i zapomniała, że taki kontakt miał miejsce. Renata nie słucha. Tłumaczy sobie, że winna jest tej rodzinie choćby słowo "dziękuję". Przecież o nic więcej nie proszą.

Jakiś czas później przychodzi kolejny mail. Tym razem pisze ojciec dawczyni. Poza tym, że dość szczegółowo opisuje Justynę, kilka faktów wstrząsa Renatą. Dziewczyna, podobnie jak ona, studiowała na uniwersytecie ekonomicznym. Jej ojciec ma tyle lat co Renata, a mama - takie samo imię. Kolejna zbieżność: Justyna była w wieku jej młodszej córki.

Do maila dołączone jest zdjęcie. - Ono mnie kompletnie załamało.

Tym razem Renata natychmiast o wszystkim mówi mężowi. - A tak cię prosiłem, żebyś nie odpisywała - robi jej wyrzuty. Sytuacja jednak sama się rozwiązuje. Kilka dni później psuje się komputer. Renata o naprawę prosi znajomego informatyka. Nalega, by odzyskał pocztę. Nie udaje się.

- Być może mój mąż maczał w tym palce. Nie wiem, nie chcę dociekać. Dobrze, że tak się skończyło.

Wrażliwość

Profesor Roman Danielewicz kieruje Poltransplantem od czterech lat. Zapytany, dlaczego rodzinie dawcy nie zdradza się danych biorcy, i vice versa, przywołuje przepisy z ustawy transplantacyjnej. Lekarzom wolno podać biorcy jedynie dwie informacje: płeć i wiek dawcy. Zwykle to wystarcza, ale zdarzają się pacjenci, którzy zaczynają prowadzić własne dochodzenie. - My w żaden sposób nie chcemy i nie wolno nam przykładać ręki do sukcesu tego typu poszukiwań - mówi profesor. - I ta ochrona danych ma głęboki sens. Pozwala zapobiegać nie tylko możliwym traumatycznym przeżyciom biorców czy rodzin dawców, ale też ewentualnym roszczeniom ze strony bliskich zmarłej osoby. Nie jesteśmy w stanie przewidywać wrażliwości po obu stronach czy też niepożądanych sytuacji. Dlatego przestrzegamy poufności tych danych.

Szeptem

Justyna towarzyszy jej codziennie. - Dzielę swoje życie na dwa wcielenia: poprzednie i obecne - opowiada Renata. - Tamto było zwariowane, nieodpowiedzialne. Ale nie mogę powiedzieć, że było złe. Dowodem na to są wspaniałe córki i cudowny mąż.

Podkreśla też, że ma świetnego pracodawcę. - Przez cały czas choroby byłam z szefem i współpracownikami w stałym kontakcie. A kiedy było wiadomo, że muszę mieć przeszczep, udziałowiec kanadyjski zaoferował wszelką pomoc, również tę materialną.

Dziś Renata pracuje w tej samej firmie, ale nie na stanowisku głównej księgowej.
Zwolniła.

Autorka jest studentką Polskiej Szkoły Reportażu

źródło: http://wyborcza.pl/duzyformat/1,145321,18134385,Rodzina_zmarlej_22_latki_odkryla__kto_dostal_jej_serce.html?disableRedirects=true

Artykuł otwarty w ramach bezpłatnego limitu prenumeraty cyfrowej