Blok serca – przewodzenie płata figle

Przyzwyczailiśmy się, że nasze serce bije równo i miarowo, jednak czasem impulsy, które pobudzają je do pracy napotykają przeszkody. Często nawet nie czujemy, że taka sytuacja ma miejsce. Jak rozpoznać blok serca i jakie są jego konsekwencje?

Co to jest blok serca?

Blok serca to nieprawidłowości lub zahamowanie przewodzenia impulsów elektrycznych w układzie bodźco-przewodzącym. Blok może występować w różnych obszarach serca i mieć różne nasilenie.

Co się w sercu blokuje?

W zdrowym sercu impulsy tworzą się w węźle zatokowym, podążają do węzła przedsionkowo-komorowego, następnie do pęczka His-a i dalej odnogami prawą i lewą rozgałęziają się we włókna Purkinjego w ścianach serca.Blok serca może wystąpić na różnych poziomach szlaku jakim podążają impulsy:

1. Blok wyjścia (Exit Block) – impulsy wytworzone w węźle zatokowym nie opuszczają go, co skutkuje brakiem aktywacji przedsionków i pojawieniem się rytmu zastępczego
2. Blok między-przedsionkowy (IA Block) – zahamowanie lub opóźnienie przewodzenia impulsów z węzła zatokowego do lewego przedsionka, skutkujące zaburzeniami aktywacji skurczu lewego przedsionka
3. Blok przedsionkowo-komorowy (AV Block) – zahamowanie przewodzenia impulsów z przedsionków do komór
4. Blok lewej (LBBB), prawej (RBBB) lub obu odnóg pęczka Hisa – zahamowanie przewodzenia impulsów poniżej pęczka Hisa, co skutkuje najczęściej opóźnieniem skurczu lewej lub prawej komory

Nasilenie bloku serca

Blok serca może występować od czasu do czasu, mówimy wtedy, że jest to blok napadowy, lub utrzymywać się cały czas, wtedy blok nazywamy utrwalonym.
Niezależnie czy blok występuje stale czy ma charakter napadowy, możemy określić stopnie jego nasilenia :

• Blok I stopnia – wszystkie impulsy przewodzą się, lecz czas przewodzenia jest zbyt długi
• Blok II stopnia – część impulsów przewodzi się, a część jest zablokowana
• Blok III stopnia – żaden impuls nie przewodzi się; często nazywany blokiem całkowitym

Blok II stopnia może przybierać różne postacie. Przewodzenie może stopniowo zwalniać, aż do momentu, kiedy co któryś impuls nie zostanie przewiedziony (blok typu Mobitz I, kiedyś nazywany Wenckebacha) lub przewodzenie hamowane jest w pewnej sekwencji np. 3:1, tzn. na każde trzy jeden jest zablokowany (blok typu Mobitz II, kiedyś Mobitz)

Objawy bloku serca

Blok serca może dawać bardzo szerokie spektrum objawów w zależności od miejsca, w którym impulsy są blokowane oraz nasilenia bloku.
Przy bloku przedsionkowo-komorowym I stopnia, z reguły nie obserwujemy żadnych dolegliwości. Przy bloku II stopnia, w zależności od typu, objawy mogą być bardzo łagodne jak szybsze męczenie się, po wyraźniejsze jak przeskakiwanie serca czy omdlenia. 

Całkowity blok przy obecnym rytmie zastępczym daje bradykardię i znaczny spadek wydolności, czasem omdlenia, natomiast przy braku rytmu zastępczego, blok III stopnia prowadzi do asystolii i śmierci w razie braku interwencji (stałej stymulacji serca).
Blok odnóg pęczka Hisa często nie daje objawów, przy cięższych postaciach następuje spadek wydolności serca.

Blok wyjścia obserwuje się stosunkowo rzadko, objawia się bradykardią i rytmem zastępczym.

Blok między-przedsionkowy najczęściej nie daje wyraźnych objawów, jeśli jest bardzo głęboki upośledza funkcję lewej części serca i może objawiać się obniżoną wydolnością serca.

Przyczyny bloku serca

Przyczyny powstawania zaburzeń przewodnictwa mogą być bardzo różne, od naturalnego starzenia się naszego organizmu, kiedy to układ bodźco-przewodzący włóknieje i zaczyna gorzej przewodzić, przez niedokrwienie, które towarzyszy chorobie niedokrwiennej serca, bradykardii, aż po uszkodzenie tkanki mięśnia serca wskutek infekcji lub innych czynników.
Często trudno stwierdzić co jest przyczyną bloku serca, mówimy wtedy o etiologii idiopatycznej.

Jak diagnozuje się blok serca?

Najlepszym narzędziem do wykrycia bloku serca jest EKG. Jeśli jednak blok ma charakter napadowy, albo pojawia się przy wysiłku, niezbędne będzie badanie metodą Holtera lub wykonanie próby wysiłkowej.

Leczenie bloku serca

Jeśli blok serca nie daje wyraźnych objawów, często pacjent pozostaje tylko pod obserwacją i nie wymaga leczenia.
Jeśli objawy rozwijają się, bądź są nasilone, podejmuje się leczenie polegające na zastosowaniu stałej stymulacji serca, która zastępuje niedziałające struktury.

W przypadku bloku przedsionkowo-komorowego stosuje się stymulatory dwujamowe, w których elektroda przedsionkowa wyczuwa naturalny impuls w przedsionku, powstający w węźle zatokowym i przekazuje go do komory (zastępując niesprawny węzeł przedsionkowo-komorowy) stymulując jej skurcz.
Kiedy impulsy elektryczne w ogóle nie opuszczają węzła zatokowego, jak to ma miejsce przy bloku wyjścia, stosuje się stymulator jednojamowy z elektrodą w przedsionku, który będzie zastępował naturalny rozrusznik, generując rytm serca. W takich stymulatorach aktywuje się funkcję Rate Response.

Przy bloku odnogi pęczka Hisa, kiedy obserwujemy asynchronię pracy serca skutkującą niewydolnością serca, lekarze wybiorą urządzenie z funkcją resynchronizacji, które stymulując w odpowiedni sposób lewą i prawą część serca, przywróci mu synchroniczną pracę.


źródło: http://mojeserce.info/